پيش از اين در جلد اول در مقدمات، در اين باره سخن گفتيم اما به جهت ارتباط اين مبحث‏با زندگى آن حضرت دوباره و به صورت كوتاه متذكر آنها مى‏شويم.

1- جمع القران و تاويله يا جمع‏آورى آيات قرآن بر اساس ترتيب نزول.

2- كتابى كه آن حضرت در آن شصت نوع از انواع علوم قرآنى را جمع كرده و براى هر نوع از آنها مثالى زده است.ما در مقدمات كتاب، سند خود را درباره اين كتاب بيان كرديم.

3- الجامعه،

4- الجفر،

5- صحيفه الفرائض،

6- كتابى درباره زكات چارپايان،

7- كتابى در ابواب فقه،

8- كتابى ديگر در ابواب فقه،

9- نامه آن حضرت به مالك اشتر،

10- وصيت وى به محمد حنفيه، كتاب

11- عجايب احكام و قضاوتهاى آن حضرت كه توسط برخى از علما جمع‏آورى شده است و ما نيز اين كتاب را جمع آورده‏ايم و كتاب عجايب احكام امير المؤمنين به روايت محمد بن على بن ابراهيم بن هاشم قمى از پدرش از جدش را نيز در آن درج كرده‏ايم. (اين كتاب به طبع رسيده است.)

12- دعاها و مناجاتى كه از آن حضرت به‏جا مانده است و برخى از دانشمندان آنها را جمع كرده و بدان صحيفه علويه گفته‏اند، (اين كتاب نيز به چاپ رسيده است) .

13- مسند آن حضرت كه توسط نسايى جمع آورده شده است.اين كتاب حاوى احاديث و رواياتى است كه از آن حضرت نقل شده.در كشف الظنون در اين باره گفته شده: «مسند على (ع) تاليف ابو عبد الرحمن احمد بن شعيب نسايى متوفا در سال 303 ه».اين كتاب غير از كتاب خصايص است كه در فضل على بن ابيطالب به نگارش درآمده كه در كشف الظنون هم نام آن آمده است.اين سه كتاب اخير را در واقع مى‏توان از باب توسع، جزو تاليفات آن حضرت دانست.

14- جنة الاسماء.در كشف الظنون در اين باره آمده است: «جنة الاسماء نوشته امام على بن ابيطالب است كه امام محمد غزالى (متوفا در 505 ه) بر آن شرحى نوشته است.من خود نيز اين مطلب را در برخى از كتابها يافتم‏».براى ما روشن نشد كه اين كتابى كه غزالى آن را شرح كرده است چيست؟و چرا آن را به على (ع) نسبت مى‏دهند؟و بعيد نيست كه در اين سخن تحريفى صورت گرفته باشد.

كتابهايى كه سخنان آن حضرت را گرد آورده‏اند

در قسمت اول از اين جلد سخن ابن ابى الحديد را نقل كرديم كه گفته بود: براى هيچ يك از فصحاى صحابه يك دهم يا نصف آن، از سخنانى كه از على (ع) گردآورى شده، تدوين نشده است.ما پيش از اين، درج سوم قسمت‏يك فهرستى از كتبى كه سخنان آن حضرت را جمع آورده‏اند ارائه داديم و در اينجا نيز اين فهرست را همراه با اختصار و زيادتى نسبت‏به آنجا، ذكر مى‏كنيم:

1- نهج البلاغه كه توسط شريف رضى جمع آورى شده و تا كنون چندين بار به چاپ رسيده است.

2- مافات نهج البلاغه من كلامه (سخنان آن حضرت كه در نهج البلاغه نيامده است) جمع آورى شده توسط فاضل معاصر شيخ هادى بن شيخ عباس بن شيخ جعفر فقيه نجفى (اين كتاب به چاپ رسيده است) .

3- مائة كلمه جمع‏آورى شده توسط جاحظ (مطبوع) .

4- غرر الحكم و درر الكلم گردآورى شده توسط عبد الواحد بن محمد بن عبد الواحد آمدى تميمى.وى اين سخنان را از كلمات كوتاه آن حضرت جمع‏آورى كرده و با نهج البلاغه نزديك است.انگيزه آمدى در تاليف اين كتاب، كارى بود كه جاحظ در تاليف مائة الكلمه به انجام رسانده بود. (مطبوع) .

5- دستور معالم الحكم (مطبوع) .

6- نثر اللآلى جمع‏آورى شده به وسيله ابو على فضل بن حسن طبرسى مؤلف مجمع البيان (مطبوع) .

7- مطلوب كل طالب من كلام على بن ابيطالب جمع‏آورى شده توسط ابو اسحاق و طواط انصارى.در اين كتاب صد سخن حكمت آميز منسوب به آن حضرت نقل شده است.اين كتاب در لايپزيك و بولاق به طبع رسيده و به فارسى و آلمانى برگردانده شده است.

8- قلائد الحكم و فرائد الكلم گردآورى شده توسط قاضى ابو يوسف يعقوب بن سليمان اسفراينى.

9- معميات على (ع) .

10- امثال الامام على بن ابيطالب طبع جوائب كه بر پايه حروف الفبا ترتيب يافته است.

11- سخنان على (ع) شيخ مفيد كه در كتاب ارشاد خود نقل كرده است.

12- سخنان و نامه‏هاى آن حضرت كه نصر بن مزاحم در كتاب صفين خود، نقل كرده است.

13- سخنان على (ع) كه در كتاب جواهر المطالب آورده شده است.و كتابهاى ديگرى غير از آنچه نام برديم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: