استان خراسان رضوی با مساحتي بالغ بر 127432 كيلومتر مربع از شمال به جمهوری تركمنستان، از شمال غربی به استان خراسان شمالی، از شرق به كشور افغانستان، از جنوب به استان سيستان و بلوچستان، و از غرب و شمال غرب، به استان يزد، اصفهان، سمنان و گلستان محدود مي‌باشد. بر اساس آخرين تقسيمات كشوری اين استان به مركزيت مشهد داراي 19 شهرستان، 64 نقطه شهری، 62 بخش و 158 دهستان و 3767 آبادي داراي سكنه مي‌باشد.
	شهر مشهد تا قبل از سال 202 هجري قمري هيچگاه كسي فكر نمي‌كرد كه قرار است شهري به نام مشهد بوجود آيد اما در اين سال و پس از شهادت و دفن حضرت امام رضا (ع) در محلي از توابع توس به نام سناباد كه به همين مناسبت نيز آنجا را مشهد رضا (محل شهادت) ناميدند، هسته اصلي شهر مشهد كنوني پديد آمد. سلطان محمود غزنوی بقعه ای بر روی این مرقد بنا كرد. در قرن هفتم هجري كه شهر توس به دست مغولان ويران گرديد، جمعيت آن سامان رو به سوی مشهد آوردند و به تدريج بر وسعت و آبادانی اين شهر افزودند. شهر مشهد كه در آغاز بقعه ای در آبادی سناباد  نوقان بود، به تدريج توسعه يافت. ناحيه توس ابتدا مسكن اقوام غير آريايي بوده است.

 پایگاه الکترونیکی اداره کل میراث استان خراسان رضوی

واژه خراسان گويا بازمانده گونه کهن واژه «خاور» و متشکل از دو جز «خور» به معنای خورشيد و « آسان» به معنی آمدن است يعنی جايی که خورشيد از آن بر می آيد. پسوند رضوی آن به سبب وجود بارگاه مقدس حضرت رضا(ع) در اين استان، به اين منطقه داده شده است. خراسان جزو ساتراپی پهناور پرثوه بوده است. اين ايالت پهناور، که سرانجام قرارگاه و کشور نيرومند اشکانيان شد، درآغاز تاريخ ايران باستان، مادها را به سوی خود کشانيد.

شاه اسماعيل صفوی پس از گشودن مشهد، به دنبال ازبکان تاخت و در سال 916 هـ.ق، قلعه مرو را گشود و شيبک خان ازبک در روستای محمودآباد، در نزديکی مرو کشته شد. بدين ترتِب سراسرخاک خراسان تا کرانه آمويه به دست صفويان افتاد و مذهب شيعه امامی، کيش رسمی مردم اين منطقه شد.

 

آقا نجفی قوچانی، حکیم و ادیب قوچانی (1295-1363)	ابن بکران، جغرافیدان فاضل توسی (قرن ششم و هفتم)
ابن ابی الصادق نیشابوری، ملقب به بقراط الثانی طبیب قرن پنجم و استاد اسماعیل جرجانی (470)	ابن یمین فریومدی، متولد فریومد از توابع بیهق، شاعر شیعی مذهب (769 هـ-ق)
ابواسحاق اسفراینی، فقیه شافعی و متکلم اشعری (337-418)	عبدالسلام بن صالح هروی خراسانی، معروف به خواجه اباصلت، محدث امامی و خادم حضرت رضا (ع) (236 هـ.ق)
ابوالقاسم بلخی، متکلم مشهور معتزله (319)	ابوالقاسم حکیم سمرقندی، حکیم و عالم حنفی (اواخر سده 3)
ابوالموید بلخی، شاعر و نویسنده اولین ناظم یوسف و زلیخا (قرن 4)	ابوبکر سورآبادی نیشابوری، از مفسران بزرگ و معاصر با الب ارسلان تفسیر سورآبادی از آثار اوست (494)
ابوسعید ابی الخیر، شاعر، محدث و عارف بزرگ که در میهنه متولد شد (357-440)	ابوشکور بلخی، از شعرای بزرگ عصر سامانی (330)
ابوعبید جوزجانی، یکی از شاگردان ابن سینا استاد در ریاضی، عرفان، فلسفه و موسیقی (نیمه اول سده پنجم)	ابومسلم خراسانی، که نام اصلی وی بهزادان بوده است. رئیس سیاه جامگان خراسان که طومار بنی امیه را در هم پیچید و بدست منصور دومین خلیفه عباسی کشته شد. (100- 137)
ابومنصور محمدبن عبدالرزاق، حاکم توس و بانی گردآوری شاهنامه ی ابومنصوری (350)	ابومنصور موفق هروی، پزشک و داروشناس (سده 4 و 5)
ابونصر مشکان، ملقب به شیخ عمید، ادیب، دیوان سالار و مشاور محمود غزنوی در نیشابور می زیست (431 هـ.ق)	اثیرالدین اخسیکتی، از شعرای پارسی گوی عراق عجم دارای دیوان اشعار (577 )
شیخ الاسلام احمد جامی، معروف به «ژنده پیل» از مشایخ ایران در عصر سلاجقه (441- 536)	ادیب صابر ترمذی، شاعر معروف عصر سلاجقه (547)
ادیب نیشابوری، (ادیب اول) از فضلا و شعرای معاصر که در نیشابور ولادت یافت (1281- 1344 هـ.ق)	ادیب نیشابوری، (ادیب ثانی) شاعر و مدرس مذهبی (1315- 1396 هـ.ق)
ادیب هروی، شاعر پارسی و تازی گوی مشهدی (1263- 1302)	اسدی توسی، شاعر و حماسه سرای ایرانی در قرن پنجم هجری و معاصر با فردوسی (465)
خواجه عبداللّه انصاری، معروف به پیر هرات، محدث، فقیه، شاعر و عارف ایرانی و از مشایخ بزرگ قرن 5 هجری بود در تصوف از ابوالحسن خرق محمد کاظم آخوند خراسانی عالم امامی و محقق برجسته مشهدی (1255- 1329). آخوند خراسانی به علت نوآوریهایش در علم اصول شهرت عظیمی کسب کرد. گروه کثیری از علما و مراجع بعدی از مکتب درس او بهره مند بودند.  آثار :  1) کفایه الاصول در اصول فقه    2) الاجتهاد و التقلید  3) حاشیه بر اسفار ملا صدرا    4)  حاشیه بر رسائل شیخ مرتضی انصاری شیخ الرئیس ابوعلی سینا متولد افشنه در بخارا عالم در منطق، هندسه، نجوم، طب و علوم طبیعی و مابعد الطبیعه، موسیقی، ریاضی و فلسفه. از تألیفات وی می توان به شفا، قانون، اشارات، دانشنامه علایی و کتاب النجاه اشاره کرد. (370- 428)   جابربن حیان  او که حیان بن عبداللّه کوفی توسی نام داشت در فلسفه کیمیاگری ریاضی، هیئت و نجوم استاد بود و در قرن دوم و سوم هجری در توس بدنیا آمد از آثار او می توان به ارض الاحجار، اصول کیمیا، الجفر الاسود اشاره کرد. (120- 180 ه-) ابوریحان بیرونی ریاضیدان، جغرافیدان و فیلسوف ایرانی است که در قصبه ی بیرون از توابع خوارزم بدنیا آمد. از آثار وی می توان از کتب آثارالباقیه عن القرون الحالیه تحقیق مالهند، قانون مسعودی، الجماهر فی معرفه الجواهر و التفهیم یاد کرد. (362- 440) نورالدین عبدالرحمان جامی شاعر و عارف ایرانی در قرن نهم هجری است ولی در خرگرد جام متولد شده است. از آثار او می توان از دیوان اشعار، بهارستان، هفت اورنگ و نفحات الانس یاد کرد. (817- 898) مهدی اخوان ثالث  شاعر نامدار معاصر که در مشهد ولادت یافت استاد سرودن اشعار به سبک نیمایی و قدیم است. (1307- 1369 هـ.ش) پوریای ولی از چهره های نامی فرهنگ ایران است نام اصلی وی محمود قتالی خوارزمی است. وی عارف شجاع و پهلوان بود که در فنون ادب دست داشت و شعر می سرود. (645- 722) ابوالفضل بیهقی در حارث آباد بیهق به دنیا آمد وی حوادث دوره غزنویان را در تاریخ عظیمی مشتمل بر 30 جلد نوشت که امروزه به نام تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی معروف است. (385- 470) ابوعبداللّه محمد بن احمد جیهانی از وزرای دستگاه سامانی بود وی برای تدوین قانون مدون از اکناف جهان قوانین کشورداری فراهم آورد و کتاب مالک الممالک، آیین و الزیادات از جمله آثار اویند. (306 یا 330) کمال الدین بهزاد وی از مردم هرات بود و بزرگترین و مشهورترین مینیاتور ساز و نگارگر ایرانی است. او در خط و شعر نیز دستی داشت از آثار وی می توان از تصویرگری خمسه نظامی یاد کرد. (844- 942)     انی تعلیم گرفت (396 تا 481)	انوری ابیوردی، معروف به حجه الحق از شاعران نامی نیمه دوم قرن 6 و از کسانی است که در تغییر سبک سخن فارسی اثری آشکار داشت. شهرت انوری به خاطر قصاید مداحانه ی وی است (575 یا 587)

 

عطریات دکان های عطر فروشی در همه ی خیابان های اطراف حرم پراکنده اند. اما بیشتر آنان در بزرگترین بازار منطقه موسوم به بازار رضا متمرکزند. عمده عطرها فله هستند و بنا به خواست مشتری در شیشه هایی با اندازه های گوناگون به فروش می رسند. عطرهای شب بو، رز، گل محمدی، گل یخ گل های یاس از آن جمله اند، که در سالیان اخیر عطرهای خارجی نیز به آنها افزدوه شده است. نوعی عطر به خصوص نیز با قیمت بسیار ارزان بوسیله ی دست فروش ها بفروش می رسد که در افواه مردم مشهد به عطر «دم بست» مشهور شده است.	انواع نبات و نقل و شیرینی یکی دیگر از سوغات های شهر مشهد انواع نبات ها، نقل ها و شیرینی هاست. نبات های پخته شده بر دو نوع کلی تقسیم می شوند نبات های کاسه و نبات های شاخه. در بعضی از این نبات ها برای خوش طعم و رنگ شدن از آب زعفران استفاده می کنند که به آن نبات زعفرانی می گویند. نقل ها نیز از گروه آبنبات ها به شمار می روند و در اندازه های گوناگون درست می شوند.
سجاده، جانماز، مهر، تسبیح محیط روحانی حرم مطهر رضوی در دکان هایی نمود یافته است که در آن کالاهای مذهبی به فروش می رسد. تسبیح یکی دیگر از کالاهایی ست که همواره طرفداران بسیاری داشته است.	زعفران یا طلای سرخ زعفران یکی از محصولات بسیار ارزشمند کشاورزی است که درآمد خالص سالیانه ی حاصل از آن زیاد و نیاز آن به آب کم است. استان خراسان رضوی با تولید حدود 172 تن زعفران و سهم 75/5 درصدی از تولید این محصول، مقام اول را در کشور داراست.
خشکبار از آن جا که بسیاری از شهرستان های خراسان رضوی دارای محصولات باغی فراوانند. کشاورزان، بخشی از این محصول را به شکل خشکبار به بازارهای مشهد عرضه می کنند. برگه هلو، زردآلو، سیب و انواع آلوهای خشک، قیسی، کشمش از جمله این خشکبارها به شمار می آیند.	زرشک زرشک یکی دیگر از محصولات ارزشمند کشاورزی خراسان رضوی است که همچون زعفران در نواحی جنوبی و کم آب این استان به ثمر می رسد.
ادویه جات از سوغات خراسان رضوی می توان به بسته های ادویه ای اشاره کرد که در بسیاری از دکان های اطراف حرم به فروش می رسد. این بسته ها به ادویه ی هفت رنگ موسوم شده اند که شامل فلفل سیاه، قرمز، دارچین، زردچوبه، پودرسیر یا موسیر، سماق، گل پر و غیره می باشند.	انگشتر و زیورآلات در طبقه ی دوم بازار بزرگ رضا دکان های متعددی وجود دارد که صنعتگران بسیاری در آنها به کار ساخت انواع زیورآلات و انگشتر نقره سرگرمند.
پوستین دوزی شاندیز و قوچان در فاصله 36 کیلومتری مشهد، در شهر ییلاقی شاندیز و در شهر قوچان، استادکاران حاذق پوستین دوز به کار مشغولند و کالای خود را در دکان های فروش صنایع چرم و پوست متعددی که در شهر وجود دارد بفروش می رسانند.	علاوه بر موارد ذکر شده سوغات این استان شامل انواع  نیز  صنایع دستی می باشد

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: